Overslaan en naar de inhoud gaan

Schrijven Kreng! – Vertelperspectieven en tijdsvormen

In ‘Schrijven Kreng!’ besteedt Lisette Jonkman aandacht aan de verschillende soorten vertelperspectieven. Een van de oefeningen is om een korte scène in je favoriete perspectief te schrijven en het daarna om te zetten naar de andere soorten. Zo zie je wat er per perspectief verandert en wie weet wat voor nieuwe inzichten je dat geeft.

Ik-perspectief
‘Tante Tessa, welke kleur wil jij?’ Deze vraag brengt me weer terug op aarde. Ik ben nu op mijn neefje aan het passen en we zijn aan het kleuren. Nadenken over de vraag van Roderick kan vanavond ook nog wel. ‘Geef mij maar een blauwe stift,’ zeg ik lachend tegen Mees. Mees grabbelt in zijn kleurdoos en houdt een gele stift vast. ‘Deze is niet goed he?!’ vraagt hij ondeugend. Daarna pakt hij de blauwe en geeft ‘m aan mij. Ik pak ‘m aan en begin de wolken in te kleuren. Wat is kleuren toch heerlijk ontspannend!

Alwetende verteller
‘Tante Tessa, welke kleur wil jij?’ Deze vraag bracht Tessa weer terug op aarde. Ze bedacht zich dat ze nu op haar neefje aan het passen was en dat ze aan het kleuren waren. Nadenken over de vraag van Roderick kon ze vanavond ook nog wel. ‘Geef mij maar een blauwe stift,’ zei ze lachend tegen Mees. Mees grabbelde in zijn kleurdoos en hield een gele stift vast. ‘Deze is niet goed he?!’ vroeg hij ondeugend. Hij hield zijn tante graag voor de gek. Daarna pakte hij de blauwe en gaf ‘m aan Tessa. Tessa pakte ‘m aan en begon de wolken in te kleuren. Wat vonden Tessa en Mees kleuren toch heerlijk ontspannend!

Personaal perspectief
‘Tante Tessa, welke kleur wil jij?’ Deze vraag bracht Tessa weer terug op aarde. Ze bedacht zich dat ze nu op haar neefje aan het passen was en dat ze aan het kleuren waren. Ze kon vanavond ook nog wel nadenken over de vraag van Roderick. Ze koos een blauwe stift en keek naar Mees terwijl hij in zijn kleurdoos grabbelde. Toen hij eerst een gele stift liet zien, lachte ze. Daarna kreeg ze de goede stift en begon ze de wolken in te kleuren. Wat vond ze kleuren toch heerlijk ontspannend!

Tweede persoon
‘Tante Tessa, welke kleur wil jij?’ Deze zin bracht je terug op aarde. Het zorgde ervoor dat je weer wist dat je op mij aan het passen was en dat we aan het kleuren waren. Je koos een blauwe stift. Ik hield je even voor de gek en liet een gele stift zien. Daarna gaf ik je de goede stift en begon je de wolken in te kleuren. Wat werkt kleuren toch ontspannend voor je!

Na de verschillende soorten perspectieven besteedt Jonkman aandacht aan de tijdsvormen. In welke vorm ga je je verhaal schrijven: tegenwoordige tijd of verleden tijd. De opdracht die hierbij hoort, is om de hierboven geschreven scène in je favoriete perspectief te kiezen en deze in de tegenovergestelde werkwoordstijd te schrijven. Ik kies voor het ik-perspectief. Dat staat nu in de tegenwoordige tijd, dus dat wordt dan verleden tijd. De vraag is welke tijdsvorm uiteindelijk je voorkeur heeft en het beste bij je verhaal past.

Ik-perspectief in de verleden tijd
‘Tante Tessa, welke kleur wil jij?’ Deze zin bracht me weer terug op aarde. Ik was nu op mijn neefje aan het passen en we waren aan het kleuren. Nadenken over de vraag van Roderick kon vanavond ook nog wel. ‘Geef mij maar een blauwe stift,’ zei ik lachend tegen Mees. Mees grabbelde in zijn kleurdoos en hield een gele stift vast. ‘Deze is niet goed he?!’ vroeg hij ondeugend. Daarna pakte hij de blauwe en gaf ‘m aan mij. Ik pakte ‘m aan en begon de wolken in te kleuren. Wat was kleuren toch heerlijk ontspannend!

Terwijl ik ‘Schrijven Kreng!’ aan het lezen ben, heb ik al een onderwerp in mijn hoofd waarover mijn boek zal gaan. Bij alle tips en trucs en bij de opdrachten die Jonkman geeft, denk ik daaraan. Met dat verhaal in mijn achterhoofd gaat mijn voorkeur uit naar de tegenwoordige tijd. Dat maakt een verhaal vaak wat levendiger en actiever. Daarbij wil ik mijn verhaal zowel in het heden als in het verleden laten afspelen. Het lijkt me het prettigste schrijven (en later ook lezen) als ik het heden in de tegenwoordige tijd schrijf en het verleden in de verleden tijd.